Roczny remanent to obowiązek każdego przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą. Choć wiele mówi się o jego formie i terminie, rzadziej porusza się temat konsekwencji jego braku. Tymczasem niedopełnienie tej formalności może skutkować poważnymi problemami podatkowymi i prawnymi.
Kiedy i po co wykonuje się spis z natury?
Remanent, czyli inwentaryzacja towarów i materiałów, jest nieodzowną częścią rocznego rozliczenia podatkowego. Jego wynik ma bezpośredni wpływ na wyliczenie dochodu firmy, a tym samym – wysokości podatku. Jeśli końcoworoczna wartość remanentu przewyższa tę z poprzedniego roku, dochód rośnie, co skutkuje wyższym podatkiem. Gdy jest niższa – pojawia się strata i odpowiednio niższy podatek.
Choć zazwyczaj wykonuje się go na koniec roku, nic nie stoi na przeszkodzie, by przeprowadzić go wcześniej – np. w połowie roku. Taki remanent śródroczny może pomóc zmniejszyć zaliczkę na podatek, jeśli zapasy są niskie. Co ważne, nie trzeba wtedy informować o tym urzędu skarbowego.
Inwentaryzacja w różnych typach działalności
W przypadku pełnej księgowości remanent obejmuje więcej niż tylko towary – trzeba uwzględnić gotówkę, aktywa finansowe, papiery wartościowe, środki trwałe czy inwestycyjne nieruchomości. Spis powinien być starannie przygotowany, a jego wycena musi nastąpić w ciągu 14 dni od jego zakończenia.
Usługodawcy z kolei sporządzają remanent tylko wtedy, gdy wykorzystują w pracy materiały. W pozostałych przypadkach stan remanentu będzie po prostu zerowy.
Brak remanentu? Ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karno-skarbowej
Nieprzeprowadzenie remanentu lub brak jego wpisu do księgi przychodów i rozchodów to wykroczenie skarbowe. Nawet jeśli wartość remanentu została ustalona, ale nie pojawiła się w dokumentacji, może to skutkować mandatem od 175 do 3500 zł. Co więcej, samo wpisanie kwoty bez szczegółowego spisu nie spełnia obowiązku formalnego.
W przypadku kontroli skarbowej i podejrzenia celowego działania, np. ukrywania danych, może dojść do postawienia zarzutów za nierzetelne prowadzenie dokumentacji lub wręcz oszustwo podatkowe.
Braki w remanencie a koszty uzyskania przychodu
W remanencie mogą wystąpić niedobory. Jeżeli są one niezawinione – np. wynikają z kradzieży, pożyczenia towaru czy naturalnych ubytków – można je mimo wszystko ująć w kosztach działalności. Inaczej jest z brakami zawinionymi – powstałymi w wyniku zaniedbań lub celowych działań. Takie straty nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu.
Prawidłowe przeprowadzenie remanentu to nie tylko formalność – to obowiązek, który wpływa na poprawność rozliczeń podatkowych. Zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić do kar finansowych i odpowiedzialności karno-skarbowej. Dla bezpieczeństwa firmy warto dołożyć starań, by spis był kompletny, rzetelny i terminowy.
